Ruim 600 huisartsen in Den Haag en regio worden nadrukkelijk betrokken bij de aanpak van vrouwelijke genitale verminking (VGV). Dat is een van de onderdelen van het nieuwe actieplan ‘Aanpak Vrouwelijke Genitale Verminking in (regio) Den Haag’. Wethouder Kavita Parbhudayal van Zorg, Jeugd en Volksgezondheid heeft het nieuwe actieplan gisteren (woensdag 14 juli) samen met burgemeester Jan van Zanen (Veiligheid) aan de gemeenteraad aangeboden.
Huisartsen zetten zich samen met jeugdartsen, verloskundigen, sleutelpersonen en jongerenambassadeurs dagelijks in om vrouwelijke genitale verminking te voorkomen, bespreekbaar te maken, te signaleren en gepaste hulp te bieden aan slachtoffers.
Als onderdeel van het nieuwe actieplan hebben inmiddels ruim 600 huisartsen in Den Haag en regio de routekaart ‘Stop VGV’ ontvangen. Zij hebben een belangrijke signaalfunctie bij VGV en bij het doorverwijzen van vrouwen (en hun dochters), bijvoorbeeld naar het speciale nazorgspreekuur van de polikliniek gynaecologie van het HagaZiekenhuis. Den Haag was in 2012 de eerste gemeente in Nederland met zo’n spreekuur. Het laagdrempelige karakter van het nazorgspreekuur maakt de weg vrij voor ondersteuning en (medische) zorg bij psychische en lichamelijke klachten.
Opleiden jonge ambassadeurs
Bij GGD Haaglanden zijn 20 sleutelpersonen actief uit Somalië, Ethiopië, Soedan, Eritrea, Egypte en Togo. Daarnaast is de gemeente onder leiding van expert Zahra Naleie (Federatie van Somalische Associaties Nederland) recent begonnen met het opleiden van een groep jonge ambassadeurs. Zij kunnen de jongere risicogroepen goed bereiken en hen helpen bij de (culturele) verandering van binnenuit. Sleutelpersonen en ambassadeurs zijn vrouwen én mannen afkomstig uit landen waar VGV voorkomt. Zij spelen een cruciale rol bij de Haagse aanpak en zijn getraind om VGV bespreekbaar te maken bij mensen in de doelgroep. Dat doen zij in individuele gesprekken, maar ook in huiskamerbijeenkomsten. Ook kunnen zij professionals (bijvoorbeeld van Veilig Thuis Haaglanden en het Centrum Jeugd en Gezin Den Haag) ondersteunen in hun contact met ouders.
“Met de toename in onze stad van de culturele diversiteit zijn naast mooie tradities en gebruiken ook kwalijke en schadelijke praktijken meegekomen, zoals eerwraak, gedwongen huwelijken en VGV. In sommige gemeenschappen bevestigen deze praktijken de traditionele culturele groepsidentiteit. Daar als individueel lid van de groep tegenin gaan, zonder hulp, is moeilijk. En een louter repressieve aanpak zonder onderkenning van de cultuur is riskant: deze praktijken gaan dan ondergronds en potentiële slachtoffers durven zich niet meer te melden. Inzetten op preventie en nazorg is kansrijker”, zegt zorgwethouder Kavita Parbhudayal.
Barbaars ritueel
Met de zomervakantie breekt voor velen een tijd van ontspanning en plezier aan. Maar voor soms nog heel jonge meisjes, ook uit Den Haag, kan deze vakantie leiden tot een tragische wending van hun vaak nog piepjonge leven. Onder het mom van culturele traditie wordt in de landen van herkomst van hun (groot)ouders dan het barbaarse ritueel van de genitale verminking voltrokken. Meest recente Nederlandse cijfers tonen aan dat 41.000 vrouwen besneden zijn en nog eens 4200 meisjes het risico lopen om die verminking de komende 20 jaar te ondergaan.
Vrouwelijke genitale verminking is een onherstelbare vorm van mishandeling en een schending van de lichamelijke integriteit. Bescherming van die integriteit is een van de kerntaken van onze rechtsstaat en verankerd in de grondwet. Iedereen die VGV uitvoert of op de een of andere manier meewerkt aan de besnijdenis van een meisje is strafbaar, ook als dat buiten Nederland is gebeurd. Er zijn geen aanwijzingen dat de besnijdenis van meisjes ook in Nederland plaatsvindt.
De Haagse aanpak bestaat daarmee uit een combinatie van preventie, wetshandhaving en nazorg voor vrouwen die een besnijdenis hebben ondergaan. Preventie begint al wanneer een zuigeling van ouders uit risicolanden 2 weken oud is en professionals van het Centrum Jeugd en Gezin Den Haag op huisbezoek gaan. Zij wijzen ouders op de onherstelbare schade van VGV en wijzen moeders met besnijdenisklachten door naar de nazorgpoli in het HagaZiekenhuis. Ook ontvangen ouders de verklaring tegen meisjesbesnijdenis. Hiermee kunnen zij familieleden informeren dat het besnijden van meisjes in Nederland strafbaar is. Die verklaring is in meerdere talen beschikbaar.
Het nieuwe actieplan ‘Aanpak Vrouwelijke Genitale Verminking in (regio) Den Haag’ is het resultaat van afspraken die in het coalitieakkoord ‘Samen voor de Stad’ (2019-2022) zijn gemaakt. Ook voert het stadsbestuur met dit actieplan een onlangs aangenomen motie uit van gemeenteraadslid Frans de Graaf van coalitiepartij VVD en beantwoordt het hiermee een uitgebreide serie schriftelijke vragen van raadslid Fatima Faïd van oppositiepartij HSP.
Voor het intensiveren van de Haagse aanpak van VGV en andere schadelijke praktijken ontvangt de gemeente van het Rijk 360.000 euro; in totaal stelt het Rijk 5 miljoen euro voor 2 jaar aan gemeenten beschikbaar om de landelijke Actieagenda Schadelijke Praktijken te kunnen uitvoeren.
Het complete actieplan van Den Haag vindt u hier.
