Rutte verdedigt fraudeaanpak Somalische Nederlanders: ‘Niets doen is ook een schandaal

Mark Rutte moest zich verantwoorden voor het fraudebeleid in zijn jaren als staatssecretaris van Sociale Zaken. © ANP
Mark Rutte moest zich verantwoorden voor het fraudebeleid in zijn jaren als staatssecretaris van Sociale Zaken. © ANP

PARLEMENTAIRE ENQUÊTEAls staatssecretaris van Sociale Zaken kon Mark Rutte niet anders dan ingrijpen na signalen rond bijstandsfraude onder Somalische Nederlanders. De rechtbank oordeelde dat er sprake was van discriminatie, de demissionair premier verklaart dat niets doen na ‘massieve signalen’ geen optie was. ,,Dat is ook een schandaal.”

Rutte was staatssecretaris van Sociale Zaken van 2002 tot 2004 en werd vandaag door de parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening ondervraagd over de aanpak van uitkeringsfraude in die jaren. Naar aanleiding van het Toeslagenschandaal kijkt deze commissie of burgers wel voldoende beschermd zijn en welke rol discriminerende risicoprofielen speelden.

Als staatssecretaris waarschuwde Rutte twintig jaar geleden de gemeenten dat Somalische Nederlanders mogelijk fraudeerden met hun uitkering. Dat deed Rutte na ‘massieve signalen’ en melding van een ‘fraudepatroon’.

De Nederlanders met Somalische wortels zouden verhuizen naar bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk en zowel daar als hier een uitkering ontvangen. Later oordeelde de rechtbank dat er sprake was van discriminatie bij deze Somaliër-aanpak. Op vragen van de onderzoekscommissie verdedigde Rutte wel zijn pogingen om deze kwestie aan te pakken: ,,Er wordt gesteld dat er een fraudepatroon is, dan zou het toch een schandaal zijn als je niet ingrijpt? Dat is ook gek.”

De wet liet – en laat – ruimte om inbreuk te maken op het antidiscriminatiegrondrecht mits er gegronde redenen voor zijn. Rutte vond die gronden aanwezig, omdat de meldingen gingen over deze specifieke groep. ,,Wij vonden dat het kon, de rechter zei: het is niet voldoende onderbouwd.” Met de kennis van nu – en na het gerechtelijke oordeel – zou Rutte het anders aanpakken, erkent hij. Hoe groot de groep fraudeurs werkelijk was is nooit bekend geworden.

 

Rutte verdedigde het algemene fraudebeleid verder ronduit. De ‘risicogerichte’ fraudeaanpak en het koppelen van allerlei gegevens paste volgens de demissionair premier in een trend die al was ingezet onder Van Agt, Lubbers en Kok en die lijn is ook ‘verstandig’, meent de demissionair premier. ,,Dat was volstrekt logisch: er lagen veel rapporten en adviezen over fraudegevoeligheid van het systeem en het handhavingsgat. Wij gingen daarmee verder. Je probeert met risicoprofilering erachter te komen wat de kans is dat bij bepaalde groepen meer fraude voorkomt dan bij anderen.”

Die manier van profileren bleek jaren later een cruciale factor bij het schandaal van de kinderopvangtoeslag, waarbij gedupeerden onder meer op basis van hun afkomst werden aangepakt door de Belastingdienst.

Later zal premier Rutte nog een keer voor de commissie verschijnen om te verklaren over zijn jaren als premier. De onderzoekscommissie ondervraagt de komende weken allerlei betrokkenen en komt naar verwachting begin volgend jaar met de conclusies.

bron: AD

Share this event